Raad voor Volksgezondheid & Samenleving: Let op burgerperspectief bij regionale samenwerking

Digitale Nieuwsbrief Lokaal-Limburg 45

Sinds enkele jaren lijkt regionaal werken dé manier om opgaven aan te pakken op het gebied van gezondheid, zorg en ondersteuning. Met het vandaag gepubliceerde essay ‘De regio als redding?’ roept de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving op tot een meer bedachtzame inzet van de regio om te voorkomen dat de burger buiten beeld raakt. Een pleidooi voor een beter gesprek over de beloften en de keerzijden van regionaal werken.

Trend
Regionaal samenwerken is een trend. Ook op het gebied van gezondheidszorg en samenleving is een grote diversiteit aan regionale verbanden gerealiseerd. Ze ontstaan vanuit rijksoverheidsbeleid dat veel in de regio belegt. Maar ook van onderop, waarbij zorgpartijen en gemeenten samenwerken in een regionaal verband. Voorbeelden zijn de GGD – regio’s en inkoop gespecialiseerde jeugdzorg.

Veel te bieden
In haar essay constateert de RVS dat de huidige trend naar meer regionaal werken niet alleen breed wordt gedeeld, maar ook relatief weinig wordt bevraagd. Enerzijds kan samenwerking in de regio veel te bieden hebben. Martijn van der Steen, lid van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving vindt het regionaal samenwerkingsverband in Zeeland een treffend voorbeeld. ‘Daar wordt op een knappe manier samengewerkt in ‘de Zeeuwse Zorg Coalitie’ om het niveau van zorg, dat heel erg onder druk staat vanwege onder ander budgettaire problemen, op peil te houden. Alle partijen hebben de handen ineengeslagen en gekeken wat ze te bieden hebben. Onder andere ziekenhuizen, gemeenten, thuiszorgorganisaties en langdurige zorgorganisaties werken samen om een optimaal zorgaanbod te kunnen blijven bieden.’

Rol burgers uit beeld
Maar aan regionaal samenwerken zitten ook allerlei gevaren en risico’s als dat te ondoordacht gebeurt en te weinig wordt stil gestaan bij de keerzijde. Een van de gevaren is dat de rol van cliënten en burgers erg uit beeld raakt. Denk aan gemeenten die samenwerken met een regionaal ziekenhuis met een artsen- en huisartsenkoepel. ‘Vanuit doelmatigheid en de samenwerking in de zorg gezien, kan dat heel efficiënt zijn’ licht Van der Steen toe. ‘Maar als je als burger of cliënt in wil spreken of bezwaar wilt aantekenen, dan zit je in de regio een niveau hoger en dus verder weg. De gemeente gaat er niet over en via het directe cliëntencontact kan het ook niet geregeld worden. Het gevaar is dat de legitimatie, maar ook de sturing en controle, van dit soort regionale verbanden uit beeld verdwijnt. Vanuit burgerperspectief maar ook vanuit gemeenten en andere politieke organen.’

Meer verkokering
Een ander gevaar is dat de zorg vanuit doelmatigheid opgeschaald wordt maar wel uit de nabijheid van de burgers verdwijnt. 
Een bekend voorbeeld is het samenvoegen van de spoedeisende hulpdiensten. Daarnaast kan de samenwerking sectoraal in plaats van integraal zijn. Van der Steen: ‘De vraag is: wie gaan er bij elkaar zitten als je regionaal gaat samenwerken? 
Het kan zijn dat allerlei verschillende beroepsgroepen rondom schuldenproblematiek in de regio gaan samenwerken. 
Maar ook dat artsen van een bepaald specialisme zich regionaal organiseren. In het laatste geval is er geen sprake van opgavegerichte samenwerking maar alleen de verkokering een niveautje hoger belegd.’

Essay als leidraad
Het pleidooi van de RVS is om bewuster stil te staan bij de keuze voor en de inrichting van regionale samenwerkingsverbanden. 
In het essay wordt aangegeven hoe dat gesprek gevoerd zou kunnen worden en welke onderwerpen aan de orde zouden moeten komen. Van der Steen: ‘Ga met de vijf spanningen en balanceeracts die in het essay benoemd staan aan de slag en voer het gesprek met elkaar. Er zit heel veel potentie in de regio maar je moet wel heel goed bedenken hoe je die regionale verbanden inricht. Want voordat je het weet, bereik je niet bij het beste maar het slechtste van twee werelden.’

(Bron: Binnenlands Bestuur)

Delen / aanmelden
Lokaal-Limburg stuurt deze digitale nieuwsbrief naar alle bij haar bekende mailadressen. Omdat wij niet over de mailadressen van alle leden van de aangesloten partijen beschikken, verzoeken wij u om deze nieuwsbrief door te sturen binnen uw eigen partij.

Iedereen kan zich aanmelden voor deze nieuwbrieven door een mailtje te sturen naar chris.tiekstra@lokaal-limburg.nl met daarin het eigen mailadres en eventueel een telefoonnummer.